Pożyczanie pracowników w epidemii

W związku z brakami i przeciążeniami kadrowymi po pół roku epidemii COVID-19 (w podmiotach leczniczych: typu szpitalnego np. samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej SPZOZ, podstawowej opiece zdrowotnej POZ i poradniach specjalistycznych; tu mieszczą się również wojewódzkie, powiatowe i graniczne stacje sanitarno-epidemiologiczne czyli Sanepid; ponadto w domach pomocy społecznej DPS; w szkołach podstawowych; u innych pracodawców), jest kilka prawnych trybów „pożyczania” pracowników pomiędzy zakładami pracy (por. Lex delegacja czy oddelegowanie?):

• tymczasowe powierzenie innej pracy (pojedyncze czynności doraźne, pośrednio na rzecz potrzebującego pracodawcy, ale bezpośrednio formalnie w ramach stosunku pracy u pracodawcy pomagającego z jego polecenia, wciąż pod jego nadzorem i na jego ryzyko):
  • wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika — art. 42 § 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. — Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320); moim zdaniem nie wystarczyłoby tutaj samo zwykłe polecenie z art. 100 § 1 Kodeksu pracy (pracownik jest obowiązany stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę), art. 77 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej (członek korpusu służby cywilnej jest obowiązany wykonywać polecenia służbowe przełożonych; jeżeli jest przekonany, że polecenie jest niezgodne z prawem albo zawiera znamiona pomyłki, jest on obowiązany na piśmie poinformować o tym przełożonego; w razie pisemnego potwierdzenia polecenia jest obowiązany je wykonać; nie wykonuje jednak polecenia, jeżeli prowadziłoby to do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, o czym niezwłocznie informuje dyrektora generalnego urzędu), art. 25 ustawy o pracownikach samorządowych lub podobne przepisy innych służbowych pragmatyk, wymienionych dalej, stąd osobna podstawa czasowej innej pracy; potrzebą własnego pracodawcy/jednostki moim zdaniem może być również praca na rzecz innego pracodawcy, wynikająca z zobowiązania tegoż pracodawcy/jednostki do udzielenia pomocy (dobrowolnego, z niżej wymienionego polecenia/obowiązku nałożonego przez wojewodę/premiera, lub zadań własnych np. w zakresie ochrony zdrowia przez JST; dopuszczalność i praktykę potwierdzają kwestie opodatkowania i kosztów, por. np. H. Kozłowska Rzeczpospolita 06.02.2012),
    
  • jeżeli wymagają tego potrzeby jednostki, pracownikowi samorządowemu można powierzyć, na okres do 3 miesięcy w roku kalendarzowym, wykonywanie innej pracy niż określona w umowie o pracę, zgodnej z jego kwalifikacjami; w okresie tym przysługuje pracownikowi wynagrodzenie stosowne do wykonywanej pracy, lecz nie niższe od dotychczasowego — art. 21 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1282);
• trwałe przeniesienie:
  • pracownika samorządowego zatrudnionego na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym, można na jego wniosek lub za jego zgodą przenieść do pracy w innej jednostce, o której mowa w art. 2 [ustawy o pracownikach samorządowych], w tej samej lub innej miejscowości, w każdym czasie, jeżeli nie narusza to ważnego interesu jednostki, która dotychczas zatrudniała pracownika samorządowego, oraz przemawiają za tym ważne potrzeby po stronie jednostki przejmującej; przeniesienia dokonuje się w drodze porozumienia pracodawców; akta osobowe wraz z pozostałą dokumentacją w sprawach związanych ze stosunkiem pracy przekazuje się do jednostki, w której pracownik ma być zatrudniony — art. 22 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1282);
• czasowe oddelegowanie (skierowanie, tymczasowe przeniesienie):
  • osoby, których skierowanie jest uzasadnione aktualnymi potrzebami podmiotów kierujących zwalczaniem epidemii, w tym zwłaszcza pracownicy podmiotów leczniczych, osoby wykonujące zawody medyczne oraz osoby, z którymi podpisano umowy na wykonywanie świadczeń zdrowotnych – mogą być skierowane do pracy przy zwalczaniu epidemii w podmiocie leczniczym lub w innej wskazanych jednostce organizacyjnej, do 3 miesięcy, w drodze decyzji administracyjnej wojewody, urlopu bezpłatnego u dotychczasowego pracodawcy i nawiązania nowego stosunku pracy u potrzebującego z wynagrodzeniem poziomu minimum 150% tego co u potrzebującego — art. 47 ust. 1, 2, 4, 7 i 8 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2020 r. poz. 1845);
  • stanowiska urzędnicze w urzędach mogą zajmować także osoby oddelegowane na podstawie odrębnych przepisów do wykonywania zadań poza jednostką organizacyjną, w której są zatrudnione — art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz. U. z 2020 r. poz. 265, z późn. zm.);
  • funkcjonariusza można, za jego pisemną zgodą, oddelegować do wykonywania pracy lub wykonywania zadań służbowych poza Służbą Celno-Skarbową — art. 163 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2020 r. poz. 505, z późn. zm.);
  • można oddelegować policjanta, za jego zgodą, do pełnienia zadań służbowych poza Policją na czas określony do urzędu krajowego obsługującego organ władzy publicznej […] — art. 36 ust. 4a–4b ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2020 r. poz. 360, z późn. zm.);
  • funkcjonariusz może być oddelegowany do urzędu krajowego obsługującego organ władzy publicznej — art. 74 ust. 3 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (Dz. U. z 2020 r. poz. 848, z późn. zm.);
  • dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierz zawodowy jest wyznaczony na stanowisko służbowe, może skierować tego żołnierza do wykonywania zadań służbowych poza jednostką, na czas nie dłuższy niż sześć miesięcy w ciągu roku kalendarzowego — art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 860);
  • Komendant SOP może oddelegować funkcjonariusza, za jego pisemną zgodą, do pełnienia obowiązków poza SOP — art. 89 ust. 1 Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony Państwa (Dz. U. z 2020 r. poz. 384, z późn. zm.);
  • funkcjonariusza można oddelegować do wykonywania zadań poza Strażą Graniczną do pracy w celu wykonywania zadań określonych w ustawie, w szczególności związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa i porządku publicznego — art. 41 ust. 2 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2020 r. poz. 305, z późn. zm.);
  • w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii wójt, burmistrz, prezydent miasta, w tym prezydent miasta na prawach powiatu, starosta oraz marszałek województwa może polecić pracownikowi podległego mu urzędu, tymczasowe przeniesienie, a kierownikowi podległej jednostki organizacyjnej, tymczasowe przeniesienie pracownika tej jednostki — do wykonywania innej pracy, niż określona w umowie o pracę, zgodnej z jego kwalifikacjami, w innej jednostce, o której mowa w art. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1282), w tej samej lub innej miejscowości, na czas określony do 3 miesięcy — art. 3a ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, z późn. zm.) w brzmieniu nadanym przez art. 77 pkt 2 ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. (Dz. U. poz. 1086) od 24 czerwca 2020 r.;
  • w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, pracownika samorządowego, o którym mowa w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych można tymczasowo przenieść, za jego zgodą, do wykonywania innej pracy, niż określona w umowie o pracę, zgodnej z jego kwalifikacjami, w jednostce organizacyjnej pomocy społecznej, o której mowa w art. 6 pkt 5 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej [np. domu DPS], w tej samej lub innej miejscowości, jeżeli nie narusza to ważnego interesu jednostki, która dotychczas zatrudniała pracownika samorządowego, oraz przemawiają za tym ważne potrzeby po stronie jednostki przejmującej; okres wykonywania pracy nie może być dłuższy niż do 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii — art. 15zzz¹ ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, z późn. zm.) dodany przez art. 73 pkt 50 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. (Dz. U. poz. 695) od 18 kwietnia 2020 r.
• urlop bezpłatny u jednego pracodawcy i nawiązanie odrębnego stosunku pracy o drugiego, za zgodą pracownika, czasami z zachowaniem wymogów naboru na niektóre stanowiska (leasing/najem pracowniczy) — por. art. 174–174¹ Kodeksu pracy.

Każda z ww. form może nastąpić w związku z poleceniem/obowiązkiem:

• od wojewody — w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej działające w województwie, państwowe osoby prawne, organy samorządu terytorialnego, samorządowe osoby prawne oraz samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej; (…) także ustnie, pisemnie w formie adnotacji, telefonicznie, za pomocą środków komunikacji elektronicznej; (…) nie mogą dotyczyć rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej — art. 11h ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, z późn. zm.) od 09.10.2020 (wcześniej do 04.09.2020 był podobny art. 11 ww. ustawy);
• od premiera — w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, Prezes Rady Ministrów może, na wniosek ministra właściwego do spraw zdrowia, nałożyć na jednostkę samorządu terytorialnego obowiązek wykonania określonego zadania w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 — art. 10 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, z późn. zm.).

W czasie pisania moich słów, nie jest możliwe oddelegowanie pracownika samorządowego do służb rządowych (samorządowcy mogą być przenoszeni tylko w obrębie samorządu), jak również z różnych zakładów pracy do podmiotów leczniczych. Co najwyżej można naciągać powierzenie innej pracy do 3 miesięcy. Akuratnie Sanepid (powiatowa stacja sanitarno-epidemiologiczna PSSE obsługująca państwowego powiatowego inspektora sanitarnego) jest rządowy i leczniczy, ale nie samorządowy. Możliwe, że którejś nocy pojawi się jakaś 7.0/siódma tarcza antykryzysowa uwzględniająca nowe potrzeby. Tym bardziej że pilnie na cito trzeba przywrócić podstawy zasiłku opiekuńczego po 20 września…

przesuwanie palcem po rozrysowanej strukturze, fotografia: Pixabay 2478211 Gerd Altmann geralt